Thứ Hai Đen Tối: Ngày Thị Trường Quên Cách Thở

Trước những diễn biến gần đây của thị trường, tôi nghĩ sẽ thật tuyệt nếu chúng ta cùng nhau ôn lại ký ức về nguồn gốc của thuật ngữ “Thứ Hai Đen Tối”.

Hôm đó là một ngày thứ Hai khác thường. Ngày 19 tháng 10 năm 1987, một ngày đã đi vào lịch sử tài chính với tất cả sự tinh tế của một cú đập búa tạ vào cửa sổ kính. Chỉ số Trung bình Công nghiệp Dow Jones giảm mạnh 22,6% chỉ trong một ngày giao dịch. Để dễ hình dung, hãy tưởng tượng bạn thức dậy và thấy gần một phần tư danh mục đầu tư của mình bị xóa sổ trước cả khi kịp uống cà phê buổi sáng.

Đây là Thứ Hai Đen tối, không chỉ làm rung chuyển Phố Wall mà còn gây chấn động toàn cầu.

Sự Bình Yên Trước Cơn Bão

Trước khi cuộc khủng hoảng xảy ra, thị trường đã tăng trưởng mạnh mẽ. Những năm 1980 được đánh dấu bằng sự pha trộn mạnh mẽ giữa việc bãi bỏ quy định, sự lạc quan, và một thị trường chứng khoán dường như không thể đi đâu khác ngoài việc tăng giá. Nghe quen quen phải không?

Nhưng bên dưới vẻ ngoài hào nhoáng đó, những rạn nứt đang dần hình thành. Những lo ngại về cổ phiếu bị định giá quá cao, lãi suất tăng cao, và căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Đức đang âm ỉ. Và rồi một nhân tố mới bí ẩn xuất hiện: các chiến lược giao dịch được điều khiển bằng máy tính, có thể đặt lệnh bán hàng loạt nhanh hơn cả "bảo hiểm danh mục đầu tư".

Ngày máy móc chiếm quyền

Sáng ngày 19 tháng 10, đợt bán tháo bắt đầu lặng lẽ. Nhưng như một quả cầu tuyết lăn xuống dốc, nó tăng tốc đáng sợ. Khi giá giảm, các thuật toán máy tính bắt đầu can thiệp, kích hoạt các lệnh bán tự động. Điều này như đổ thêm dầu vào lửa, khiến nhiều lệnh bán hơn được kích hoạt, và một vòng lặp phản hồi luẩn quẩn cứ thế tiếp diễn mà không có nút tắt.

Đến cuối ngày, chỉ số Dow Jones đã mất 508 điểm, tương đương với vài nghìn điểm ngày nay. Thị trường chứng khoán toàn cầu cũng theo sau. London giảm hơn 10%, Hồng Kông giảm hơn 45% trong những ngày tiếp theo.

Nó mang tính toàn cầu. Nó nhanh chóng. Và nó tàn bạo.

Nguyên nhân nào gây ra điều đó?

Việc xác định chính xác một nguyên nhân duy nhất cũng giống như cố gắng bắt khói bằng tay. Hầu hết các nhà phân tích đều đồng ý rằng đó là một cơn bão hoàn hảo của các yếu tố:

• Mối quan tâm về định giá: Cổ phiếu được cho là có giá quá cao.
• Nỗi lo về lãi suất:Lãi suất tăng đang gây áp lực lên định giá cổ phiếu.
• Căng thẳng địa chính trị:Những bất đồng về chính sách thương mại và vai trò của đồng đô la Mỹ làm tăng thêm sự lo lắng của thị trường.
• Công nghệ giao dịch mới:Chương trình giao dịch và bảo hiểm danh mục đầu tư được thiết kế để hạn chế tổn thất nhưng trên thực tế, chúng lại làm gia tăng sự hoảng loạn.

Nói tóm lại, về mặt tài chính, điều này tương đương với việc mọi người cùng cố gắng rời khỏi rạp chiếu phim cùng một lúc chỉ vì có người ngửi thấy mùi khói.

Hậu quả

Điểm mấu chốt ở đây là: không giống như cuộc Đại suy thoái năm 1929, Thứ Hai Đen tối không dẫn đến một cuộc khủng hoảng kinh tế kéo dài. Trên thực tế, thị trường đã phục hồi tương đối nhanh chóng. Cục Dự trữ Liên bang đã vào cuộc, bơm thanh khoản và trấn an các nhà đầu tư rằng họ luôn ủng hộ họ. Alan Greenspan, tân Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang, nổi tiếng với cam kết cung cấp bất kỳ hỗ trợ nào cần thiết để duy trì sự ổn định của thị trường.

Hành động nhanh chóng và quyết đoán đó đã giúp ngăn chặn sự sụp đổ tiếp theo. Nhưng nó cũng đặt ra một tiền lệ mà một số người cho là nguy hiểm về thiện chí hỗ trợ thị trường của ngân hàng trung ương.

Bài học vẫn còn vang vọng đến ngày nay

Thứ Hai Đen tối có thể mang lại cảm giác như một câu chuyện cổ tích, nhưng những bài học của nó vẫn trường tồn. Thị trường luôn biến động theo cảm xúc. Chúng có thể đảo chiều bất cứ lúc nào. Và khi công nghệ ngày càng đóng vai trò quan trọng trong giao dịch, rủi ro bán tháo nhanh chóng, mang tính hệ thống vẫn rất hiện hữu.

Câu chuyện này cũng là một lời cảnh báo về việc quá phụ thuộc vào thuật toán và tầm quan trọng của sự phán đoán của con người trong những khoảnh khắc khủng hoảng. Bởi vì khi mọi thứ đi chệch hướng, không chỉ những con số trên màn hình mà cả sự tự tin, sinh kế và sự ổn định đều bị đe dọa.

Cuối cùng, Thứ Hai Đen tối không chỉ là một cú sụp đổ. Đó là khoảnh khắc nhận thức chung: dù công cụ có tinh vi đến đâu, thị trường vẫn bị chi phối bởi một thế lực nguyên thủy: nỗi sợ hãi.

Và vào ngày tháng 10 năm 1987 đó, nỗi sợ hãi đã thống trị cả ngày

Tuyên bố miễn trừ rủi ro: Thông tin này chỉ dành cho mục đích giáo dục và không cấu thành lời khuyên đầu tư. Thị trường tài chính liên quan đến rủi ro và hiệu suất trong quá khứ không chỉ ra kết quả trong tương lai. Luôn tự nghiên cứu và tìm kiếm lời khuyên chuyên nghiệp trước khi đưa ra quyết định đầu tư.